🌍 ĐỊA CHÍNH TRỊ: Trung Quốc chi 1.4 tỷ USD hồi sinh "Đường sắt Mao Trạch Đông" - Cuộc chiến giành giật khoáng sản chiến lược Châu Phi

Theo Bloomberg, Trung Quốc vừa chính thức khởi động dự án trị giá 1.4 tỷ USD để đại tu tuyến đường sắt Tazara (nối Zambia và Tanzania). Lễ khởi công có sự hiện diện của Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, đánh dấu chuyến thăm cấp cao nhất của Bắc Kinh tới Zambia trong 3 thập kỷ.

Tuyến đường sắt 1.860km này được ví như "Hành lang Tự do", từng được xây dựng dưới thời Mao Trạch Đông những năm 1970. Việc hồi sinh nó là động thái đáp trả trực diện của Trung Quốc đối với Hành lang Lobito do Mỹ và EU hậu thuẫn.

1. "So What?" – Tại sao 1.4 tỷ USD này quan trọng hơn vẻ bề ngoài?

Đây là cuộc đua logistic để đưa tài nguyên ra biển nhanh nhất:

• Vùng lõi tài nguyên: Zambia và Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) là "trái tim" của vành đai Đồng và Coban thế giới - nguyên liệu sống còn cho pin xe điện và năng lượng tái tạo.
• Cuộc chiến Đông - Tây:
  - Phe Mỹ/EU (Hành lang Lobito): Xây đường sắt đưa khoáng sản sang phía Tây (Đại Tây Dương) để về Âu-Mỹ.
  - Phe Trung Quốc (Tazara): Hồi sinh đường sắt đưa khoáng sản sang phía Đông (Ấn Độ Dương) để về Trung Quốc.
  Ai vận chuyển nhanh hơn, rẻ hơn sẽ kiểm soát giá thành chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu.

2. Góc nhìn MPR: "Vành đai và Con đường" (BRI) phiên bản thực dụng

Góc nhìn MPR (Phân tích Chiến lược):

Động thái này cho thấy Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc đã chuyển sang giai đoạn mới: "Nhỏ nhưng Hiệu quả" (Small but Beautiful).

• Thay vì xây mới các siêu dự án rủi ro nợ nần, Trung Quốc tập trung "nâng cấp" các tài sản chiến lược cũ (Brownfield projects) với chi phí hợp lý (1.4 tỷ USD là rẻ so với xây mới) nhưng mang lại hiệu quả kinh tế tức thì.
• Mục tiêu: Đảm bảo an ninh năng lượng cho ngành công nghiệp EV khổng lồ của Trung Quốc (BYD, CATL) trước nguy cơ bị phương Tây bao vây cấm vận.

3. Tác động và Bài học cho Logistics Việt Nam

Việt Nam nằm trên tuyến đường hàng hải huyết mạch và cũng đang phát triển Hành lang Kinh tế Đông Tây (EWEC) đi qua Đà Nẵng.

• Giá nguyên liệu đầu vào: Cuộc cạnh tranh hạ tầng tại Châu Phi sẽ giúp giảm chi phí logistics vận chuyển đồng/coban. Điều này có thể giúp giảm giá thành pin xe điện và thiết bị điện tử - tin vui cho các nhà sản xuất tại Việt Nam (VinFast, Samsung).
• Bài học EWEC: Đà Nẵng là cửa ngõ ra biển của Hành lang Kinh tế Đông Tây (Lào - Thái - Myanmar - Việt Nam). Chúng ta cần học cách các cường quốc đầu tư hạ tầng đường sắt để tối ưu hóa dòng chảy hàng hóa, biến Cảng Đà Nẵng thành điểm trung chuyển chiến lược thực sự chứ không chỉ là tiềm năng.

Góc nhìn từ Trung tâm HTKNĐMST Đà Nẵng:

"Cơ sở hạ tầng logistics quyết định vị thế quốc gia trong chuỗi cung ứng. Câu chuyện Tazara nhắc nhở chúng ta rằng: Để thu hút đầu tư, Đà Nẵng cần kết nối hạ tầng cứng (cảng biển, đường sắt, cao tốc) hoàn hảo với các vùng nguyên liệu và sản xuất của khu vực miền Trung và Tây Nguyên."

---